„Przesunięcia” to trzecia wspólna wystawa Kingi Nowak i Anny Panek.

Punktem wyjścia dla eksponowanych prac jest geometryczna konstrukcja. Elementarne figury i linie układają się w kompozycje poprzez dynamiczne przekształcenia: przesunięcia, obroty, multiplikacje. Wbrew pozorom efektem tego nie zawsze jest czysta abstrakcja.

Tytuł wystawy odnosi się także do przesunięcia punktu ciężkości: ze sztuki jako zajęcia pochłaniającego bez reszty w stronę macierzyństwa, gdy perspektywa i wrażliwość znacząco się zmienia. Pojawiają się wtedy inne inspiracje, ale język sztuki pozostaje ten sam. Artystki wspólnie budują narrację tej wystawy wychwytując wzajemne podobieństwa swoich prac.

Droga Kingi Nowak do form abstrakcyjnych wiodła przez figurację – upraszczaną, ze zgeometryzowanymi tłami, w której ekspresja formy podkreślała nierealność przedstawionych światów. Taka poetyka przeniknęła do jej form abstrakcyjnych, przykuwających uwagę dynamicznymi połączeniami kształtów i mocnymi barwami.

Formy przestrzenne artystka konstruuje z tektury: materiału, którego lekkość i funkcjonalny charakter przekłada się na kształty: delikatne, kruche; ale zarazem stabilne i wyważone. U Kingi Nowak dostrzegalne są reminiscencje abstrakcji postmalarskiej, jednak w zupełnie nowym, kobiecym wydaniu. Chłodne i hermetyczne malarstwo nurtu shaped canvas, znane z twórczości Ellswortha Kelly’ego lub Kennetha Nolanda, Kinga Nowak ożywia treścią, nadając swojej pracy tytuł Pranie. W heroicznych czasach sztuki abstrakcyjnej takie skojarzenie byłoby nie do pomyślenia. Tu stanowi afirmację bycia kobietą – i artystką.

W twórczości Anny Panek geometria odwołuje się do odczuć związanych z doświadczaniem natury. To, co byłoby banalne, gdy opisane językiem figuracji, forma geometryczna wydobywa i pogłębia. Na wybór stylistyki ma również wpływ architektoniczna praktyka artystki: swoboda wyobraźni współgra u niej z myśleniem ścisłym. Zwielokrotniony kształt jawi się jako ornament, jednak nie jest on wyłącznie dekoracją: kompozycje składają się z motywów nawiązujących do natury, kobiecości, żywotności. W malarstwie pojawiają się elementy szyte, które wpisują dzieła Panek w feministyczną tradycję patchworku zapoczątkowaną przez Miriam Schapiro. Układy prostokątnych form przełamane krzywizną przywodzą na myśl Obraz abstrakcyjny II Henryka Stażewskiego czy kompozycje architektoniczne Strzemińskiego. Gdy ta krzywizna staje się piersią albo ciążowym brzuchem, czy przestaje być „poważną” twórczością? Warto uświadomić sobie, jak wielka zmiana w myśleniu o sztuce nastąpiła od czasu pierwszych zastosowań abstrakcyjnego języka geometrii w malarstwie.

Choć każda z artystek posługuje się odrębnymi motywami, wybiera własne rozwiązania kolorystyczne i inaczej komponuje swoje dzieła, prace Kingi Nowak i Anny Panek rezonują ze sobą. Kontrasty geometrycznej dyscypliny i swobodnych form organicznych splatają się u nich w jedną, intensywną wypowiedź o kobiecych doświadczeniach i o potrzebie stworzenia estetycznej enklawy w nie zawsze przyjaznym świecie.

Daleka od neutralności „białego sześcianu” przestrzeń galerii Widna okazała się bardzo dobrze harmonizować z eksponowanymi dziełami, przyczyniając się do osiągnięcia przenikającej tę wystawę synergii. Siostrzane motywy prac artystek prowadzą między sobą dialog, ale też odbijają się w fantazyjnych detalach architektonicznych wnętrza.

Prace malarskie, szkice, formy przestrzenne i subtelne ingerencje w przestrzeń galerii płynnie łączą abstrakcję z konkretem i wyjątkowość z codziennością.

Agata Małodobry